بنا به عقیده بسیاری از سیاست‌گذاران و اقتصاددانان رشد و توسعه اقتصادی به ایجاد اشتغال وابسته است. اما از میان عوامل موجود در ایجاد اشتغال، نقش مهارت‌آموزی و کارآفرینی بسیار برجسته است زیرا بسیاری از کشورها برای ایجاد شغل و افزایش اشتغال تأکید بسیاری بر این دو موضوع دارند.
بنابراین توانمندسـازي نيروي انساني از طريق آموزش مهارت‌هاي شغلي و تخصصي، در راسـتاي ترغيـب و توسـعة كارآفريني، به ويژه در مراكز آموزش مهارتي، يكي از اين راهكارهاي اساسي محسوب مي‌شـود كه مي‌تواند به عرضة نيروي انساني توانمند، كارآفرين و در نهايت كاهش مشكلات اقتصادي، اشتغال و همچنين افزايش بهره‌وري و كارايي شاغلين بخش‌هاي مختلف منجر شود.
چرا که فقدان مهارت لازم برای ورود به بازار کار از موانع مهم بهبود وضعیت اشتغال است. با توجه به مطالب گفته شده می‌توان نتایج را به این صورت بیان کرد که آموزش‌های فنی و حرفه‌ای می‌تواند از طریق بهبود کارایی نیروی کار منجر به افزایش بهره‌وری افراد شود. همچنین براساس تحقیقات انجام شده کارآفرینی مهمترین منبع اشتغال‌زایی است و آموزش کارآفرینی اثر مطلوبی بر رشد اقتصادی و اجتماعی جامعه دارد، زیرا کارآفرین با استفاده صحیح از امکانات اقتصادی و خلق فرصت‌های تجاری جدید، موجب بهبود عملکرد بنگاه‌های تولیدی و خدماتی می‌شود.
مفهوم کارآفرینی:
مک کله لند: تعریف گسترده‌ای از کارآفرینی بیان می‌کند و فرآیند کارآفرینی را فراتر از شغل و حرفه یک شیوه زندگی تعبیر می‌کند، به طوری‌که تلاش مستمر، خلاقیت و نوآوری زیربنای زندگی کارآفرینانه است در واقع کارآفرینی، روشی است برای انجام دادن کسب و کار به شیوه‌ای مبتکرانه، با تمرکز به مشتری و پذیرفتن ریسک‌های حساب شده.
کارآفرین: کارآفرین کسی است که متعهد می‌شود مخاطره‌های یک فعالیت اقتصادی را سازمان‌دهی، اداره و تقبل نماید.کارافرینی ایجاد شغل و ایجاد فرصت‌های اقتصادی را به دنبال دارد. ایجاد فرصت‌های تجاری و اقتصادی در کارآفرینی منتهی به توسعه اقتصادی می‌شود و شاید وجود همین عوامل، لزوم کارآفرینی را ایجاد می‌کند. بنابراین ایجاد شغل و فرصت‌های اقتصادی از طریق کارآفرینی، می‌تواند در توسعه اقتصاد کشور مؤثر باشد.
آموزش کارآفرینی:
در یک تعریف ساده آموزش کارآفرینی فرآیندی نظام‌مند، آگاهانه و هدف‌گرا می‌باشد که طی آن افراد غیر کارآفرین ولی دارای توان بالقوه به صورتی خالق تربیت می‌گردند. در واقع، آموزش کارآفرینی فعالیتی است که از آن برای انتقال دانش و اطلاعات مورد نیاز جهت کارآفرینی استفاده می‌شود که افزایش بهبود توسعه نگرش‌ها، مهارت‌ها و توانایی‌های افراد غیر کارآفرین را در پی خواهد داشت.
موانع موجود برای کارآفرینی در ایران:
• فقدان زیر ساخت‌های تجاری، تخصصی و حرفه‌ای مورد نیاز شرکت‌های جدید و در حال رشد
• عدم حمایت هنجارهای اجتماعی و فرهنگی از کارآفرینی
• نبود زیر ساخت‌های مناسب فیزیکی برای شرکت‌های جدید و در حال رشد
• فقدان وجود حمایت مالی کافی برای شرکت‌های جدید و در حال رشد
• فقدان یا ناکافی بودن برنامه‌های دولتی برای کمک به شرکت‌های جدید و در حال رشد
• عدم تأکید نظام تعلیم و تربیت (آموزش و پرورش و آموزش عالی) بر توسعه کارآفرینی
• نبود فضای آزاد بازار برای شرکت‌های جدید و در حال رشد
• فقدان یا ناکافی بودن سیاست‌های دولتی برای شرکت‌های جدید و در حال رشد
مهارت:
زندگی شغلی افراد باید مولد و همراه با توسعه مستمر مهارت‌ها باشد تا قادر شوند با سرعت تغییر، هماهنگ شوند و به آسانی از یک شغل به شغل دیگر حرکت کنند. مهارت‌آموزی و ارتقاء مهارت افراد یک بُرد واقعی برای اقتصاد، جامعه، کارفرما و البته خود افراد است. ارتقاء مهارت به افراد در ورود به شغل، ماندن، حفظ شغل و خروج از بازار کار و رفتن به سمت مشاغل بهتر کمک می‌کند.
تأمین نیروی متخصص و ماهر برای اجرای هر برنامه، ضرورتی امکان‌ناپذیر است که بدون توجه به آن سرمایه‌گذاری‌های مادی و انسانی به هدر خواهد رفت به همین دلیل از عواملی که سالهاست مانع تحقق واقعی اهداف برنامه‌های اقتصادی و اجتماعی شده، فقدان یا کمبود نیروی متخصص و ماهر متناسب با نیازهای موجود در بازار کار است زیرا کمبود نیروی ماهر ، مانع دستیابی به اهداف اقتصادی و اجتماعی می‌شود از این‌رو امروزه کشورها سخت در تلاش هستند تا با ایجاد نظام‌های آماده‌سازی افراد برای اشتغال، منابع خود را مورد استفاده بهینه قرار دهند. در حقیقت همه افراد حتی مردم کشورهای در حال توسعه به شرطی می‌توانند در بازار کار رقابت کنند که در تکنولوژی‌های نوین مهارت داشته و از مهارت‌های تخصصی برخوردار باشند.
تعریف مهارت:
عبارت است از عملی که در حداقل زمان و با صرف حداقل انژری در حداکثر کیفیت خویش انجام می‌پذیرد. مهارت عملی است که با تمرین و تکرار، رشد می‌کند. روانشناسى به نام ای.آر.گاترى (1952) مهارت را به صورتی تعریف کرده است که مشخصه‌هاى مهم آن را در برمی‌گیرد. به گفته او مهارت، قابلیتى است که با اطمینان معین و صرف حداقل انرژى یا زمان کارى به نتیجه برسد.
فواید مهارت‌آموزی و توسعه مهارت:
• برای کارفرمایان :افزایش بهره‌وری، بهبود عملکرد، افزایش سودآوری،
• برای جامعه: ارتقاء سلامتی، افزایش مشارکت، افزایش تحرک و انسجام اجتماعی،
• برای افراد :تسهیل در ورود به شغل، پایداری شغل، توانایی حرکت میان شغل‌ها، افزایش نرخ موفقیت شروع به کار، افزایش سطح دستمزد، افزایش میزان رضایت و کیفیت بالای شغل،
• برای اقتصاد: افرایش بهره‌وری و رقابت‌پذیری، افزایش اشتغال و کارآفرینی و کاهش رکود اقتصادی را در برخواهد داشت.
ویژگی‌های مهارت:
• اولین ویژگی هر مهارت، علم است یعنی برای انجام هر کاری بایستی دانش مربوط به آن را داشته باشیم و شناخت کلی از ماهیت آنچه را که می‌خواهیم بدانیم، کسب نماییم.
• ویژگی دوم عبارت است از تجربه، یعنی علم را به کار بگیریم و بر اثر تکرار، خطاهای رفتارمان را کاهش دهیم.
• سومین خصوصیت مهارت سرعت است. سرعت داشتن در انجام یک مهارت به معنای صرفه‌جویی در زمان و انرژی است.
• ویژگی چهارم دقت است، این خصوصیت کیفیت کار ما را که در اثر توجه و تمرکز بوجود می‌آید را مطلوب می‌سازد.
• ویژگی پنجم علاقه و گرایش است. این ویژگی انگیزه‌ایی برای کسب مهارت، تمرین و ادامه کار است و همچنین این ویژگی ایجاد خلاقیت و گسترش مهارت را به دنبال دارد.
نقش مهارت‌آموزی در ایجاد اشتغال:
همواره سیاست‌گذاران بر ایجاد اشتغال تأکید دارند و بسیاری از آنها رشد اقتصادی را در گرو ایجاد اشتغال می‌دانند، از این رو بیشتر کشورهای جهان برای غلبه بر مشکل بیکاری راه‌های تازه‌ای مانند آموزش مهارت‌های فنی و حرفه‌ای را آغاز کرده‌اند. یکی از راه‌های افزایش و ایجاد شغل بهبود کیفیت آموزش مهارت‌ها به افراد است. سهم آموزش و مهارت‌آموزی از طریق بهبود کارایی نیروی کار منجر به افزایش بهره‌وری افراد می‌شود. کیفیت آموزش مهارت در صورتی می‌تواند تضمین شده باشد که توسط دولت حمایت شود و بین دولت و بخشی که مسئول آموزش مهارت است، همکاری مناسبی وجود داشته باشد. اما آموزش باید براساس شایستگی باشد زیرا به عقیده بسیاری از صاحبنظران اگر آموزش مبتنی بر شایستگی باشد می‌تواند فاصله بین بازار کار و آموزش را کم کند. به عبارتی آموزش حرفه‌ای به کارآموز این امکان را می‌دهد که شایستگی مورد نیاز را در مشاغل آینده خود و در کل جامعه کسب کند. چانچه تأکید بر توسعه آموزش مبتنی بر شایستگی باشد، رابطه بین آموزش و بازار کار بهبود می‌یابد. مهارت‌آموزی با کیفیت خوب به تداوم شرکت‌های کوچک کمک می‌کند و برای آن بهره‌وری و نوآوری را به همرا دارد. در چنین مواقع شرکت‌هایی که می‌توانند خود را از نظر تولیدات و خدمات از بقیه شرکت‌ها متمایز کنند در پاسخ به تغییرات شرایط اقتصادی در موقعیت بهتری قرار می‌گیرند و شاید بتوانند شغل‌های بهتری را ایجاد کنند.
منابع:
• دیناری،فریبا. (1390). مقایسه تطبیقی نظام آموزش‌های فنی و حرفه‌ای و مهارتی رسمی ایران با برخی از کشورهای موفق دنیا. کنفرانس ملی کارافرینی و مدیریت کسب و کارهای دانش بنیان.
• سعیدی کیا، مهدی. (1391). اصول و مبانی کارآفرینی. چاپ بیست و سوم. تهران: انتشارت کیا
• عیسی زاده، سعید؛ مریم، مظهری آوا. (۱۳۹۳). مهارت‌آموزی،کارآفرینی و اشتغال. کنفرانس بین المللی اقتصاد، حسابداری، مدیریت و علوم اجتماعی، کشور لهستان، International Center of Academic Communication (ICOAC) University of Szczecin,
• مرجانی، بهناز؛ مافی نژاد، ندا. (1391). رشد آموزش فنی و حرفه‌ای. دوره هشتم، شماره دوم، 31-23.
• http://toxicologypaper.ttcs.ir/Toxicologypaper/695561/html
• http://www.irna.ir/fa/News/82447075
• http://sharjr.ir/private
• https://donya-e-eqtesad.com
• https://www.cloob.com/c/successclub
• https://dehvand.ir/blog/post/48
• https://www.civilica.com/Paper-EAMS01-EAMS01_346.html